Ιστορία

Το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) ιδρύθηκε το 2010, με στόχο τη συμβολή στη διατήρηση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας του ελληνικού τραπεζικού συστήματος προς χάριν του δημοσίου συμφέροντος (ν.  3864/2010). Η ανεξαρτησία του ταμείου στη λήψη αποφάσεων και στη διαχείριση των επενδύσεών του διασφαλίζεται από τις διατάξεις του ιδρυτικού νόμου.  

Το καλοκαίρι του 2015 και στο πλαίσιο του νέου Μνημονίου Συνεννόησης (τρίτο πρόγραμμα) του Ελληνικού Δημοσίου, που υπεγράφη στις 19 Αυγούστου 2015, συστήθηκε αποθεματικό ύψους έως 25 δισεκατομμυρίων ευρώ για κάλυψη των πιθανών αναγκών ανακεφαλαιοποίησης των βιώσιμων τραπεζών και του κόστους εκκαθάρισης των μη βιώσιμων, με πλήρη συμμόρφωση στους κανόνες της ΕΕ περί ανταγωνισμού και κρατικών ενισχύσεων.

Από την ίδρυση του, το ΤΧΣ υποστήριξε ενεργά τη σταθερότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος με πρωτοποριακά μέτρα και πρωτοβουλίες, ιδίως την ανακεφαλαιοποίηση των συστημικά σημαντικών τραπεζών το 2013 και το 2015 με 27 δισεκατομμύρια ευρώ· την καταβολή κεφαλαίου ύψους 1,4 δισεκατομμυρίων ευρώ σε μεταβατικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα· τη χρηματοδότηση του χρηματοδοτικού κενού των τραπεζών υπό εκκαθάριση με συνεισφορά 13,5 δισεκατομμυρίων ευρώ· την απόκτηση των Υπό Αίρεση Μετατρέψιμων Ομολόγων [Contingent Convertible bonds – CoCos] που εξέδωσαν η Εθνική Τράπεζα και η Τράπεζα Πειραιώς, σε ποσό 2 δισεκατομμυρίων ευρώ η κάθε μία.

Από το 2016, το ΤΧΣ είναι άμεσα θυγατρική της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών & Περιουσίας Α.Ε. (ΕΕΣΥΠ), αλλά η διοικητική αυτονομία και ανεξαρτησία του ΤΧΣ διατηρείται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ιδρυτικού Νόμου 4389/2016 της ΕΕΣΥΠ.

Το ΤΧΣ συνέβαλε σημαντικά στην εδραίωση και σταθεροποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, σε ένα πλαίσιο σημαντικών μακροοικονομικών και μικροοικονομικών προκλήσεων. Οι συντονισμένες προσπάθειες ελληνικών και ευρωπαϊκών θεσμών εξασφάλισαν τη σταθερότητα του τραπεζικού τομέα σε ταραχώδεις καιρούς, δε χάθηκαν καταθέσεις πελατών ενώ επανέρχεται αργά η εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα.

Επιπλέον, η Σύμβαση Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης [Financial Assistance Facility Agreement], η οποία υπεγράφη (και θεσπίστηκε) μεταξύ του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Τράπεζας της Ελλάδος και του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, προβλέπει μια σειρά από δεσμεύσεις, γενικής φύσεως, ασφάλειας και ενημέρωσης, έως ότου όλη η οικονομική βοήθεια έχει αποπληρωθεί πλήρως και όλα τα επιτόκια και τα πρόσθετα ποσά (αν υπάρχουν) που οφείλονται βάσει της Συμφωνίας έχουν καταβληθεί εξ ολοκλήρου.

Η βοήθεια στις τέσσερις συστημικές τράπεζες να επιταχύνουν τη μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων [Non Performing Exposures – NPEs] αποτελεί μια από τις κύριες προκλήσεις του Ταμείου. Οι κύριες πρωτοβουλίες του ΤΧΣ ήταν ο εντοπισμός των μη κανονιστικών περιορισμών και εμποδίων στην ανάπτυξη μιας δυναμικής αγοράς Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων [NPL] στην Ελλάδα· το προτεινόμενο σχέδιο δράσης για την εξυγίανση των NPL για ενίσχυση του συντονισμού μεταξύ των τραπεζών και επιτάχυνση της αναδιάρθρωσης των μεγάλων εταιρικών NPL· και, κυρίως, η πρόσφατη σημαντική συμβολή του Ταμείου στην ανάπτυξη ενός σχεδίου Προστασίας Περιουσιακών Στοιχείων, το οποίο περιλαμβάνει τιτλοποίηση των NPEs, εν μέρει υπό την εγγύηση του ελληνικού κράτους. Το ελληνικό Υπουργείο Οικονομικών υιοθέτησε αυτό το σχέδιο και το προώθησε ως “Πρωτοβουλία Ηρακλής”, το οποίο η Βουλή θέσπισε το 2019.

Άλλη σημαντική επιχείρηση του Ταμείου αφορούσε αλλαγές στη σύνθεση των Διοικητικών Συμβουλίων των συστημικών τραπεζών, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία. Η  επιχείρηση αποσκοπούσε στη βελτίωση του πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης και των επιδόσεων των Διοικητικών Συμβουλίων τους.

Σε μια στρατηγική πρωτοβουλία στο πλαίσιο του ρόλου του ως ενεργού μετόχου, το ΤΧΣ συνεργάζεται με τις τράπεζες ώστε να τις προετοιμάσει για τις επικείμενες αλλαγές στο τραπεζικό τοπίο και για εντοπισμό βασικών τομέων όπου μπορούν να δημιουργήσουν βιώσιμα κέρδη και κερδοφορία στο μέλλον. Το ΤΧΣ θα εισέλθει σε μια νέα φάση μόλις ο τομέας σταθεροποιηθεί και ολοκληρωθούν τα σχέδια αναδιάρθρωσης της Γενικής Διεύθυνσης [ΓΔ] Ανταγωνισμού (DG Comp) της ΕΕ, γεγονός που θα οδηγήσει σταδιακά στην εκποίηση των συμμετοχών του.